categorie: religie

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Helden of Heiligen

 

De heiligen van de christelijke traditie spreken al millennia tot de verbeelding. Ze passen zich aan, aan tijd en plaats. Ze zijn oud en tegelijk elke keer weer nieuw.

De heiligen van de christelijke traditie lijken in vele opzichten op de postmoderne superhelden van comics en block busters. Ze bezitten bovenmenselijke krachten, staan voor alles wat goed en nobel is in de mens, verlossen de mensheid van grote noden, mensen aanbidden hen als incarnaties van het Goede, enzovoorts. Jezus redt de wereld, zoals Batman dat elke keer weer voor Gotham City doet.

De vergelijking is wel vaker gemaakt: superhelden en popsterren, ze zijn de nieuwe heiligen van onze tijd. Onaantastbaar in status, moreel en esthetisch ver verheven boven de massa, ze vertegenwoordigen alles wat wij zouden willen zijn, machtig, succesvol en vaak rijk.

 

 

 

Helden versus heiligen

 

In het boek The Drama of Christian Ethics geeft theoloog Samuel Wells een aantal verschillende tussen helden en heiligen. Zo wijst Wells erop dat het woord ‘held’ nergens te vinden is in het Nieuwe Testament. Dit in tegenstellingen tot bijvoorbeeld de Griekse mythologie, die zo ongeveer stijf staat van helden zoals Homeros, Achilles, Hercules, enzovoorts. Het woord ‘heilige’ komt 64 keer voor in het Nieuwe Testament. Het bijbels appel zoekt heiligen, geen helden. Wells komt met de volgende verschillen op de proppen.

 

 

 

Het verhaal

 

Wells ziet belangrijke verschillen tussen de verhalen die over de christelijke heiligen (de hagiografieën) worden verteld en de verhalen over de superhelden. De held komt altijd net op tijd te voorschijn om een noodzakelijke ingreep in de gebeurtenissen te plegen waardoor de wereld gered wordt. De heilige is in deze zin niet noodzakelijk. Hij kan onzichtbaar zijn, makkelijk gemist worden, zelfs vergeten. Het verhaal van de held gaat over de held. Het verhaal van de heilige gaat over God. De significantie van helden is direct duidelijk, die van heiligen kan vaak pas in retroperspectief worden gewogen.

 

 

 

Deugden

 

Het heldenepos draait altijd om het verheerlijken van de deugden van de held: zijn kracht, wijsheid, lenigheid, enzovoorts. En het is juist door die speciale krachten die de superheld heeft, dat hij in staat is om beslissend in te grijpen in de gebeurtenissen. En juist dat maakt de superheld tot wat hij is: een held. Een heilige heeft heel vaak geen speciale eigenschappen: van heiligen wordt juist vaak verteld welke negatieve eigenschappen hij of zij heeft. Vaak zijn heiligen niet dapper, slim of heel sterk. Heiligen zijn wel trouw, trouw aan God, zichzelf en hun roeping. Het heldenepos wordt verteld om ons te verheugen in zijn kracht, het verhaal van de heilige om geloof te vieren.

 

 

 

Prototype

 

Het prototype van de superheld is de soldaat: sterk, machtig, strategisch, gewelddadig, stoer. Het prototype van de heilige is de martelaar. De professionele soldaat/superheld ziet vrijwillig zijn eigen dood op het slagveld dagelijks onder ogen. De martelaar moet ook zijn eigen dood onder ogen zien, maar dan zonder ervoor gekozen te hebben en zonder zich te kunnen (willen) verdedigen in een ‘eerlijk’ gevecht.

 

 

 

Eén versus allen

 

De typische superheld is een eenling. In afzondering traint de superheld zijn mentale en fysieke krachten. Hij gaat alleen op pad om misdaad te bestrijden. Politie en dergelijke vermijdt hij liever. Het is one against the World. Hij is de ultieme self-made man, de incarnatie van de American Dream. De heilige staat (meestal) juist in de uitdrukkelijke grotere context van de gelovige gemeenschap (kerk of klooster). Zijn of haar heiligheid ontwikkelt zich in een duidelijke sociale context. Bovendien is de heilige geen self-made man, maar een mens die zich zeer duidelijk bewust is van het begrip ‘genade’. Elke heilige zal zijn deugden beschouwen als genade van God, en niet (alleen) als het resultaat van eigen werken.

 

 

 

Pasteltekening van John Astria

 

 

 

Gemeenschap

 

Wells wijst erop dat in het Nieuwe Testament in alle vindplaatsen het woord ‘heilige’ altijd in het meervoud voorkomt. De held is slechts een onbereikbaar voorbeeld dat slechts bewondering (bij fans) en afgunst (bij tegenstanders) oproept. De heiligen geven vooral de boodschap dat heiligheid iets is dat in principe voor elke gelovige is weggelegd. In die zin zijn de heiligen democratischer dan de superhelden uit Hollywood.

 

 

 

Christelijke heiligen

 

Vanaf het begin van de christelijke kerk, twee millennia geleden, vereerden de eerste christenen bepaalde gestorven geloofsgenoten, vanwege hun uitzonderlijke positie, vroomheid of heroïsch einde. In eerste instantie komen hier de mensen voor in aanraking die direct met Jezus Christus te maken hebben gehad: de twaalf apostelen, Maria Magdalena, Maria de moeder van Jezus, enzovoorts. Deze ‘heiligen’ van het Nieuwe Testament zijn nooit als zodanig officieel heilig verklaard, maar werden al vanaf de oudste tijd zo beschouwd: hun kennismaking met Jezus was voldoende om hen te beschouwen als voorbeeldfiguren in het geloof.

 

 

 

Waarom doen Heiligen wonderen?

 

Wonderen en tekenen zijn er om de mensen die God niet kennen te

overtuigen

dat Hij bestaat.

 

 

 

 

 

 

preview en aankoop boek “De Openbaring “: 

http://nl.blurb.com/books/5378870?ce=blurb_ew&utm_source=widget