Tagarchief: Agatha

mrt18

De primaire heiligen

Geplaatst op door
Standaard

categorie : religie

.

.

Primaire heiligen is een term die gebruikt wordt voor de zeven heiligen die specifiek vernoemd worden in de eerste Romeinse Canon. Deze zeven heiligen zijn allemaal vrouwen en leefden bijna allemaal in Italië, de meesten tussen 200 en 400 na Christus. Deze heiligen zijn allemaal de marteldood gestorven omwille van de christenvervolgingen, met uitzondering van Maria Magdalena.

 

 

Dit zijn de zeven primaire heiligen. Deze zeven vrouwen worden allemaal genoemd in de eerste Romeinse Canon.

 

 

Heilige Maria Magdalena 

.

 

Maria Magdalena, Giovanni Girolamo Savoldo
.
Maria Magdalena, Giovanni Girolamo Savoldo
.
.
.

Maria Magdalena, of Maria van Magdala is een Bijbelse  figuur uit het Nieuwe Testament, waarin wordt vermeld dat zij behoorde tot de groep van vrouwen die aanwezig waren bij de kruisiging van Christus, zijn graflegging en zijn opstanding. Haar feestdag valt op 22 juli.

Magdalena betekent: van, uit Magdala. Magdala of Magadan was een stadje op de westelijke oever van het Meer van Tiberias. Lucas noemt haar niet gewoon Maria Magdalena, maar zegt “Maria, die Magdalena genoemd wordt”.

De Bijbel geeft niet veel informatie over haar. Ze wordt reeds vermeld in Lucas 8:2, waar staat dat Jezus haar bevrijdde van zeven duivelse geesten.

Zij volgde Jezus vanuit Galilea naar Jeruzalem en was aanwezig bij de kruisiging (Marcus  15:40, Mattheüs 27:56, 61 en Johannes  19:25) en de graflegging (Marcus 15:47 en Mattheus 27:61). In Johannes 20:1-18 staat dat zij de opstanding van Jezus heeft meegemaakt en dat zij de eerste was die hem zag na zijn opstanding.

.

.

Traditie in de christelijke kerken

.

In de loop van de geschiedenis werd zij door de gevestigde waarden soms aangezien als een vrouw van lichte zeden; dit berustte echter niet op de Bijbel. Zij zou door paus Gregorius de Grote in 591 verwisseld zijn met Maria van Bethanië (Johannes 12:1-8) en met de boetvaardige zondares uit Lucas 7:36-50 (die moeilijk dezelfde persoon kunnen zijn).

In de zesde eeuw stelde paus Gregorius Maria Magdalena expliciet gelijk aan de boetvaardige vrouw van lichte zeden uit Lucas 7. In die hoedanigheid is zij vaak voorgesteld in legendes en kunstwerken. Het standpunt over Maria Magdalena als zondige vrouw is door de Katholieke kerk in 1969 nader gepreciseerd.

Deze vermenging van verschillende figuren in de persoon van Maria Magdalena is een ontwikkeling in de Latijnse Kerk, die in de oosterse traditie niet heeft plaatsgevonden. De eerste bestrijder van de onjuiste voorstelling van Maria Magdalena als zondige vrouw was Jacob Faber, die zijn bezwaren neerschreef in zijn in 1517 verschenen De Maria Magdalena et triduo Christi disceptatio. Sinds 1969 wordt Maria Magdalena niet meer als boetvaardige zondares opgenomen in de heiligenkalender.

 

.

Maria Magdalena in gnostieke apocriefen 

.

Behalve in het Nieuwe Testament, komt Maria Magdalena ook voor in een viertal gnostieke geschriften:

  • het Evangelie van Thomas
  • het Evangelie van Filippus
  • het evangelie van Maria Magdalena
  • het Gesprek met de verlosser

 

Lady Hamilton as The Magdalene, George Romney
The Magdalene, George Romney
.
.
.
Geknielde Maria Magdalena en staande vrouw, beiden wenend omhoog kijkend, Brussel ca. 1475, Catharijneconvent, Utrecht
.
Geknielde Maria Magdalena en staande vrouw, beiden wenend omhoog kijkend, Brussel ca. 1475..
.
.
.
.
.
.

Het Evangelie volgens Filippus

.

In dit apocriefe Evangelie staat dat drie vrouwen altijd met Jezus optrokken: zijn moeder, zijn zuster en Maria Magdalena. In dit geschrift wordt Maria Magdalena als bijzondere leerlinge van Jezus voorgesteld. De authenticiteit van de overlevering is onduidelijk, aangezien een repliek daarop door de historische orthodoxie ontbreekt. Een fragment uit het apocriefe geschrift:

 

.

Jezus hield op een andere wijze van Maria
dan van de andere leerlingen,
en hij kuste haar vaak.
De overige leerlingen zagen hoe hij van Maria hield
en vroegen hem:
“Waarom houdt u meer van haar
dan van ons allemaal?”
De Heer antwoordde hen met de woorden:
“Waarom houd ik niet van jullie
zoals van haar?
Wel, als een blinde
en iemand die kan zien
samen in het donker zijn,
verschillen ze niet van elkaar.
Maar als het licht wordt,
zal de ziende het licht zien
en de blinde in het donker blijven.”

.

.

Het Evangelie van Maria van Magdalena

.

In 1896 werd in Caïro het evangelie ontdekt. De eerste zes pagina’s ontbreken en het te lezen deel begint in het midden van een gesprek tussen de opgestane Jezus en zijn leerlingen. Maria Magdalena treedt hierin op als een van de leerlingen, die in conflict geraakt met de apostelen Petrus en Andreas. In het evangelie betwisten Petrus en Andreas dat Maria Magdalena door Jezus toegang gehad zou hebben tot bijzondere kennis.

.

.

Schilderij van Titiaan
.
Schilderij van Titiaan
.
.
.
De landing van Maria op een Frans strand is een negende-eeuwse legende, die in Frankrijk nog jaarlijks met een processie wordt herdacht. Dat er een huwelijk zou hebben plaatsgevonden tussen Jezus en Maria wordt door de Kerk beschouwd als negentiende-eeuwse fictie.

 

 

 

Heilige Agatha

.

 

"Martelaarschap van de heilige Agatha", door Giovanni Battista Tiepolo (ca 1756).
.
“Martelaarschap van de heilige Agatha”, door Giovanni Battista Tiepolo (ca 1756).
.
.
.

De heilige Agatha van Sicilië, ook wel Agaat of Agathe, is een martelares. Ze stierf in de christenvervolgingen  ten tijde van keizer Decius. De heilige Agatha is één van de bekendste heiligen in Europa. De naam Agatha is Grieks en betekent de goede.

Agatha werd geboren in Catania op het eiland Sicilië als dochter van welvarende christelijke ouders. Ze werd gedoopt  en als vroom christen opgevoed. In het jaar 251 had de Romeinse keizer Decius de landvoogd Tiberius Claudius Quintianus  het bevel gegeven de christenen te vervolgen.
.
.
Deze Quintianus was verliefd op de mooie Agatha, maar zij wees hem af. Hij liet haar gevangennemen. Omdat zij niet wilde offeren voor de heidense  afgodsbeelden, maar trouw bleef aan haar doopbeloften en haar geloof in Christus, plaatste Quintianus haar in een bordeel.
.
.
Hij wist dat ze veel waarde hechtte aan een zuivere levenswandel. Met een onwankelbaar hart hield Agatha vast aan haar geloof in Jezus Christus. Toen ze voor de rechter moest verschijnen, vroeg deze haar, hoe het kwam dat zij, die van adel was, slavin van Christus wilde zijn. Ze antwoordde: “Voor mij is ten dienste van Christus staan de hoogste adeldom. Mijn heil, mijn geluk is Christus.”
.
Daarop werd ze gemarteld, haar beide borsten werden afgesneden en over heel haar lichaam verminkt werd ze in de gevangenis geworpen. Volgens de legende verscheen daar een oude man (in wie men de apostel Petrus meende te herkennen) die haar wonden verzorgde en genas.
.
Een paar dagen later werd ze weer voor de rechter gebracht. Die vroeg haar: “Wie heeft je genezen?” Zij antwoordde:“Het was Christus, de Zoon van God.” En weer werd ze gefolterd. Ze werd over een bed van glasscherven en hete kolen gerold.  Hierna stierf Agatha aan de gevolgen van de marteling. Ze werd in Catania begraven. Sindsdien wordt ook tot haar gebeden bij brandgevaar, tegen brandwonden en lichaamskwalen als borstkanker.
.
.
.
.

 Verschijningen

.

Tot nu toe zijn er vier verschijningen bekend van de heilige Agatha, waarvan twee in Nederland. Ze zou meestal verschijnen in de nabijheid van vrome vrouwen. Agatha zou verschenen zijn rond 300 bij Lucia van Syracuse (later heilig verklaard) om te zeggen dat ze haar leven in dienst van God moest stellen.
.
.
.
.
Icoon van de heilige Agatha met haar borsten op een schaal.
.
Icoon van de heilige Agatha met haar borsten op een schaal.
.
.
2 )Agatha zou verschenen zijn in de 9e eeuw op de plek waar later Beverwijk gesticht zou worden. Een maagd uit Velsen zou vurig tot haar gebeden hebben omdat ze achterna werd gezeten door op seks beluste Noormannen. Agatha zou deze toen verjaagd hebben door de aarde te laten beven.3 )Agatha zou op het eiland Malta  verschenen zijn in 1551. Volgens het verhaal heeft ze Malta gered van een Turkse invasie. Sindsdien wordt ze als de patroonheilige van Malta beschouwd.4 )Rond de 16e eeuw zou Agatha verschenen zijn op een berg, eigenlijk een heuvel, dichtbij het dorp Leidschendam, in Zuid Holand. Ze zou zich enkele ogenblikken getoond hebben aan toevallige voorbijgangers..
De heilige Agatha wordt vaak met een tang (voorstelling van haar marteling) en een palmtak (voorstelling van haar geloof in Christus) voorgesteld. Soms wordt ze afgebeeld met haar borsten op een schaal. Tot haar wordt gebeden bij borstkanker of andere borstkwalen, dit omdat tijdens haar marteling haar borsten werden geamputeerd. Haar feestdag is 5 februari.
.
.
.
.
24
.
.
.
.
.

Beschermheilige

.

Zoals vele heiligen is ook Agatha van vele personen en ambten de patrones. Agatha is primair de beschermheilige tegen vuur en alles wat hieraan vast hangt: brand, vulkanische erupties en andere natuurrampen. Vele brandwondencentra in Europa zijn dan ook naar haar genoemd.
.
 Ook haar marteling had met vuur te maken, de tangen en andere foltertuigen werden verwarmd zodat ze meer pijn zou hebben. Ze werd ook over een hoop hete kolen gemengd met potscherven gerold. Ook bij aardbevingen wordt tot haar gebeden. Ook is ze beschermheilige van enkele beroepen zoals de klokkenmakers omdat haar afgesneden borsten op een schaal gelijken op 2 klokken.
.
.
.
.
.

 Heilige Agnes

.

 

0109_Ragnes

 

De heilige Agnes  stierf als dertienjarige martelares  voor het christelijk geloof in Rome in jet jaar 254 of 304. Agnes werd als dertienjarige aan heidense goden gewijd en was het slachtoffer van verkrachting. Toen zij naar de tempel van Minerva werd gebracht, maakte zij een kruisteken en weigerde zich tegen God te keren. Vele jonge mannen vroegen haar ten huwelijk, maar zij weigerde en zei dat ze al verloofd was met Jezus Christus.
.

Zij werd vervolgens bedreigd en gemarteld en vond ten slotte de dood doordat haar een zwaard in de keel gestoken werd. Acht dagen nadat ze was begraven in de catacomben aan de via Nomentana, werd zij gezien in een gouden kleed, met een verlovingsring van Jezus Christus aan haar vinger en haar rechterzijde een wit lam.

.

Haar naamdag is op 21 januari. Zij is de beschermheilige van de verloofde paren, van de kuisheid, van de jonge meisjes en maagden en van de slachtoffers van verkrachting.

.

 

Agnietenorde

.

Naar Agnes werden ook nonnenkloosterordes, de “Agnieten”, genoemd, die ontstonden rond het begin van de 15e eeuw. Deze zusterordes verenigden zich in het convent der susteren van Sinte Agnieten. Tegenwoordig komt de naam Agnieten veelvuldig voor in de aanduiding van kapellen, christelijke scholen en straatnamen.
.
.
.
.
.

Heilige Anastasia

.

 

0e3d25896f90659f4634e8648b656c1e anaqtasia

 

Sint Anastasia  was een christelijke heilige en martelaar die stierf in Sirmium ca 250 na Christus. Over Anastasia is weinig bekend, behalve dat ze stierf bij de vervolgingen van Diocletianus. De meeste verhalen over haar zijn enkele eeuwen na haar dood geschreven en zijn verschillend van inhoud. In de verhalen is ze een Romeinse of een Sirmiaanse.
.
In een legende wordt ze beschreven als de dochter van een zekere Praetextus en de leerling van Sint-Chrysogonus. Haar moeder was de H. Fausta van Sirmium. Anastasia wordt al lang vereerd als genezer en exorcist. Zij kreeg de titel van ‘Apothekeres’ of ‘Farmaceut’.
.
Men tast in het duister over de vraag hoe zij aan deze eretitel kwam. Weliswaar wordt er van haar verteld dat zij de wonden van gefolterde christenen verzorgde. Tezamen met nog een groot aantal gezellen zou zij in Sirmium de marteldood gestorven zijn omdat zij tegen het uitdrukkelijk gebod van de overheid heilige boeken afschreven hadden en in huis bewaarden.
.
Haar lichaam ligt in de Kathedraal van Sint Anastasia in Zadar, Kroatië. Ze is een van de zeven vrouwen,  exclusief de Heilige Maagd Maria, die worden herdacht bij hun naam in de canon van de mis. haar feestdag is de 12 oktober.
.
.
.
,
,

Heilige Cecilia

 

d61b9910-fabc-11e2-b607-ef066e0ae1e2_original

.

 

Cecilia  (? – omstreeks 230) is een Romeinse martelares en heilige in de Rooms-Katholieke kerk. Volgens de legende kwam ze uit een Romeinse voorname familie. Ze zou zeer jong zijn gedwongen te huwen met iemand uit een andere Romeinse adellijke familie. Ze vond troost in de muziek en stierf de marteldood omstreeks 230. Ze werd patrones van muziek, instrumentenmakers en zangers.

Dit patronaatschap is gebaseerd op een opvatting  van de vespers van haar feestdag, die luidt:

Cantantibus organis Caecilia virgo in corde suo soli domino decantabat dicens fiat domine cor meum et corpus meum immaculatum ut non confundar.

.

De verwijzing naar het orgel (organis) en de zang (cantantibus) hebben te maken met het feestgedruis op haar bruiloft. De zin wil zeggen dat zij zich “te midden van de feestmuziek” in haar hart enkel richt tot God in de hoop ook in haar bruidsnacht haar maagdelijkheid (corpus immaculatum) te kunnen bewaren.

Dit lukt. Ze vertelt haar echtgenoot, Valerianus, dat ze een beschermengel heeft. Valerianus komt tot inzicht en bekering. Beiden sterven vervolgens als martelaren onder een hernieuwde vlaag van christenvervolging.

De feestdag van de heilige is 22 november. Als patrones van muzikanten werden talrijke muziekverenigingen, koren, fanfares en orkesten naar haar genoemd.  De heilige Cecilia wordt doorgaans voorgesteld met het orgel. In de Nederlanden wordt ze ook vaak met een valk afgebeeld, typisch attribuut om op haar adellijke afkomst te wijzen.

.

.

Heilige Catharina

 

220px-Michelangelo_Caravaggio_060

 

Catharina kwam volgens de oudste overlevering uit een roemrijk patriciërsgeslacht en was de dochter van Costus, de gouverneur van Alexandriê. Ze kende alle werken van Plato uit haar hoofd toen ze nog maar vijftien was. Ze was Jezus met hart en ziel toegedaan, en beloofde hem haar maagdelijkheid.
Nauwelijks had ze dat gedaan, of keizer Maxentius werd verliefd op haar.
.
Op haar weigering om na zijn echtgenote de tweede dame aan het hof te worden, wilde hij haar dwingen haar geloof af te zweren onder bedreiging met gruwelijke folteringen. Ook stuurde hij veertig heidense filosofen op haar af om haar te bekeren, maar in plaats van Catharina te bekeren tot het heidendom werden de geleerden tijdens de discussie met Catharina bekeerd tot het christendom.
.
Daarop wilde de keizer haar laten verpletteren met een rad waarop scherpe ijzeren punten waren gemonteerd. In plaats van Catharina brak echter het rad, getroffen door de bliksem. Hij wilde haar laten verbranden, maar het vuur waaide uiteen en verbrandde de beulen. Uiteindelijk lukte het dan toch haar te onthoofden. Uit haar halswond stroomde melk die de stad van de pest bevrijdde.
.
Haar lichaam werd door engelen naar de Sinaïberg gebracht, waar het rond het jaar 800  door pelgrims teruggevonden werd. Het was nog steeds in goede staat. Naast de berg werd later het Catharinaklooster gebouwd. 
.
.
.
.

 Wetenswaardigheden

.

  • De naamdag  van Catharina is 25 november.
  • Sint-Catharina is ook een merkeldag. Hierbij hoort de weerspreuk Vriest het op Sint-Katrien, dan vriest het nog zes weken nadien.
  • De strijdster Jeanne d’arc beweerde dat de heilige Catharina vaak aan haar verschenen was.
  • De plaats Sint-Katrien in West-Vlaanderen is vernoemd naar deze heilige.
  • Het begijnhof van Tongeren is vernoemd naar deze heilige.
  • In de christelijke kunst is een rad het vaste attribuut waarmee deze heilige wordt afgebeeld.
  • De marteldood van Catharina is het onderwerp van een schilderij van Jan Provoost (1462/5–1529).
  • De Marteldood van de Heilige Catharina is het onderwerp van een schilderij van Karel van Mander in de Sint-Maartenskerk in Kortrijk.

 

 

Heilige Lucia

 

220px-SantaLuccia

.
.
Lucia van Syracuse (volgens traditie 283-304) is een christelijke martelares, die vereerd wordt als een heilige. Ze is de patroonheilige  van de blinden.
.
.
.

Bronnen en historiciteit

.

De heiligenlevens van Sint Lucia vertonen gelijkenissen met die van Sint Agatha en staan vol met aan haar toegeschreven wonderen. De mogelijkheid dat de heiligenlevens berusten op een historisch personage wordt groot geacht.

.

Sint Lucia komt namelijk in vrijwel alle middeleeuwse verzamelingen van heiligenlevens voor. Ook is er in de catacomben van Syracuse een graftekst van rond het jaar 400 ontdekt, die waarschijnlijk werd aangebracht als herkenningspunt voor pelgrims. Rond het jaar 600 waren er al kloosters in Syracuse en Rome aan haar gewijd.

.

 

Legende

.

Volgens de legende leefde Sint Lucia in de tijd van de christenvervolgingen door keizer Diocletianus. Ze was de dochter van een Romeins burger in Syracuse, die haar vader op jonge leeftijd had verloren. Haar moeder, Eutychia, leed al vier jaar aan dysenterie. Beide vrouwen brachten een nacht biddend bij de tombe van de christelijke heilige Sint Agatha door.

 

.

Aan het einde van de nacht verscheen de heilige voor Lucia in een visioen. De heilige voorspelde Lucia daarin dat zij de glorie van Syracuse zou worden, zoals Agatha dat van Catania was. Ook was haar moeder terstond op wonderbaarlijke  wijze genezen.

.

Eutychia regelde een heidense echtgenoot voor haar dochter, maar Lucia haalde haar moeder over het huwelijk niet door te laten gaan en de bruidsschat als aalmoezen onder de armen te verdelen. Lucia had Christus  als bruidegom gekozen en wilde eeuwig maagd blijven. De beoogde echtgenoot kwam op de hoogte van het uitdelen van de bruidsschat.

.

Hij gaf Lucia daarop als christen aan bij de magistraat Paschasius. Deze verzocht haar een offer aan de keizer te brengen, wat ze weigerde. Daarop werd ze veroordeeld tot tewerkstelling in een bordeel. Zij bleef Christus trouw en werd op de brandstapel gezet.

.

Men probeerde haar levend te verbranden, maar zij leek er geen last van te hebben. Daarop werd ze met zwaardsteken om het leven gebracht. De fatale wond zou zijn toegebracht door met een zwaard door haar hals te steken.

.

 

961301d5-d15d-48f1-9754-f624a1a9258d lucia nek

 

Een andere legende verhaalt hoe Lucia haar ogen verloor. Eén versie van dit verhaal is dat een heidense minnaar naar haar hand dong. Hij maakte haar een compliment over haar mooie ogen, waarna ze haar ogen uitstak en hem deze toezond op een schaal, met de boodschap haar verder met rust te laten.
.
Op wonderbaarlijke wijze bleef ze echter in staat te zien. In andere versies van de legende worden haar ogen uitgestoken bij haar marteldood. Beide versies komen in heiligenlevens ouder dan de 14e eeuw niet voor en zijn daarom waarschijnlijk een latere toevoeging.
.
.
.
.

Symboliek

.

Vanwege de legende over de uitgestoken ogen is Sint Lucia de beschermheilige van blinden en opticiens. Daarnaast is ze de beschermheilige van electriciens, prostituees en zieke kinderen. Ze wordt door katholieken aangeroepen voor genezing van slechtziendheid, halspijnen, blindheid en bloedingsneigingen.

.

De oudste afbeeldingen  van Sint Lucia zijn 6e-eeuwse fresco’s uit Ravenna. Sinds de 14e eeuw wordt Sint-Lucia vaak afgebeeld met een schaal waarop een paar ogen ligt. De heilige wordt ook wel met een kelk of een dolk door haar nek afgebeeld.

.

.

Feestdag

.

In Syracuse, de geboortestad van de heilige, begint de viering ter ere van Sint Lucia op de vooravond van 13 december. Het zilveren beeld van de heilige wordt dan uit haar kapel naar het altaar van de kathedraal verplaatst en er wordt cuccìa gegeten, een zoete Siciliaanse soep.
.
In het noorden van Italië is in sommige streken een traditie ontstaan die lijkt op het Sinterklaasfeest uit Nederland en België. Sint Lucia brengt kinderen cadeaus in de nacht op 13 december, vergezeld van haar ezel en haar koetsier. Kinderen kunnen Sint Lucia een verlanglijst schrijven en laten bij het naar bed gaan sinaasappels, koekjes en rode wijn voor de heilige achter, of hooi voor de ezel.

 

De kinderen wordt verteld vroeg naar bed te gaan omdat de heilige anders as in hun ogen komt strooien, waardoor ze verblind kunnen raken. De volgende dag zoeken de kinderen hun cadeaus, die in het huis verstopt zijn.

 

.

 

 

3d-gouden-pijl-5271528

 

.

 

preview en aankoop boek “De Openbaring “: 

http://nl.blurb.com/books/5378870?ce=blurb_ew&utm_source=widget

 

.

 

John Astria

John Astria